Wat als de natuur terug praat?

/4 Reacties/in , /door

“Terug naar normaal, kent u die uitdrukking?” Ik hoor het dominee Gremdaat (creatie van Paul Haenen) al zeggen. ‘Terug naar normaal’, wat een vreemde uitdrukking, want er bestaat geen ‘terug naar’, nooit. Het zal altijd anders zijn en worden. Ruim anderhalf jaar geleden publiceerde ik mijn eerste coronablog ‘Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden’. Het zou een serie van 6 blogs worden die eindigde half augustus van dat jaar. Daarin gaf ik tips hoe om te gaan met uitdagingen tijdens een pandemie. Niet dat ik verstand heb van pandemieën, maar ik had wel een beetje geleerd hoe om te gaan met een werkelijkheid die anders is dan je graag wilt. Dankzij lessen vanuit het leven en wat gerichte scholing.

Meningen-moe
Daarna verging mij de zin om nog een blog te schrijven. Langzamerhand werd ik meningen-moe. Overdonderd en verwonderd door alles wat er in het kader van Covid-19 werd gezegd, geroepen, geschreven, uitgestort … Hoe meer er kwam, des te stiller ik werd. Vorig jaar schreef ik nog dat we allemaal in hetzelfde schuitje zaten. Dat bleek toch anders te zijn. Pas als de stressvolle situatie vergelijkbaar is, merk je hoe verschillend mensen reageren, parafraseer ik de filosoof Hannah Arendt.

Uitnodiging tot reflectie
Het openingsartikel in Dagblad Trouw van 27 november 2021 heeft als kop: “Deze crisis is een les in traagheid”. Mooi dat een dagblad zo opent en het zogenaamde nieuws laat liggen. Ik lees het als een uitnodiging tot reflectie. Net zoals ik een uitnodiging tot reflectie zie in teleurstelling, tegenslag, onzekerheid, onduidelijkheid …. Het gaat er dan om hoe we ons (willen) verhouden tot de weerbarstigheden van het leven. Weerbarstigheden waarvoor geen oplossing komt van het kabinet, evenmin van professionele dan wel zelf benoemde experts. Op dit punt komt er geen oplossing van wie dan ook. We moeten onszelf leren verhouden tot de grilligheden en onvoorspelbaarheden die inherent zijn aan het leven, aan de natuur.

De natuur praat terug
“Het leven praat terug” is de titel van een mooi boek van Gabriel Anthonio. En zo is het nu. Het leven of de natuur praat terug via een virus. En hoe we ook proberen grip te krijgen (met groot respect voor iedereen die zich daarvoor inzet), we hebben er geen grip op wanneer en hoe de natuur terug praat. Als we al moeite hebben om naar onszelf te luisteren in een vorm van zelfreflectie, als we al niet goed kunnen luisteren naar anderen met verschillende meningen, hoe luisteren we dan naar de natuur, naar het leven?

I have to change to stay the same
Ooit heb ik er zelf meer dan twee jaar voor nodig gehad om te leren luisteren. Ik weet nog goed hoe in die tijd slechts één gedachte me bezig hield: “Wanneer wordt het weer ‘gewoon’, wat kan ik doen zodat het allemaal weer ‘normaal’ wordt?” Met die vraag ging ik bij deskundigen op zoek naar een antwoord. Bezeten was ik van het idee dat het weer moest worden zoals het was. Alles weer bekend, vertrouwd en onder controle. Het werd echter nooit meer ‘normaal’, zoals het daarvoor geweest was. Het zal altijd anders zijn en worden: ‘I have to change to stay the same’ (te lezen op de Willem de Kooning Academie in Rotterdam).

Luister-rijke decembermaand
Ik wens je een luister-rijke decembermaand toe. Boeken die daarbij kunnen helpen, zijn ‘Het leven praat terug’ van Gabriel Anthonio en om het ook nog gezellig te maken ‘Het Vrolijke Winterboek’ van Margreet Dolman & Dominee Gremdaat.

Hoe bevalt het buiten je comfortzone?

/4 Reacties/in , , , , , , /door

“Durf eens buiten je comfortzone te gaan.” Hoe vaak horen we dat niet, in veranderprocessen en ook in mijn vakgebied coaching. Buiten je comfortzone, zo lijkt de belofte, is iets te halen. Daar valt iets te leren wat nuttig, nodig of misschien wel mooi is. In het voorjaar van 2020 zijn we ineens collectief buiten onze comfortzone verzeild geraakt dankzij een onzichtbaar virus waarover we geen controle hebben. En hoe bevalt het? Hoe waarderen we het om buiten je comfortzone te leven en te werken?

Wittebroodsweken

Ik krijg de indruk dat niet veel mensen het kunnen waarderen. Misschien even, helemaal in het begin? De fase van een roze wolk waarop mensen dachten dat het vanaf nu allemaal beter en anders zou gaan: schone lucht, solidariteit, stilte, voor elkaar zorgen, meer duurzaamheid, zorgvuldig omspringen met de aarde enzovoort. De wittebroodsweken waren echter van korte duur.

Verzet

We zitten nu alweer enige tijd in een andere fase: irritatie, frustratie, verzet en het zoeken van ‘schuldigen’. Deze opeenvolgende en verschillende fasen schijnen een vast patroon te vormen bij calamiteiten. De eindfase van wennen aan een andere werkelijkheid, die zal ook nog wel een keer komen.

Innerlijke houding

Een dierbare relatie vroeg pas aan me hoe het met me gaat, “want ik heb al zo lang geen columns van je gelezen”. Gelukkig gaat het goed en sinds half mei had ik geen behoefte meer om iets te schrijven in een wereld vol corona-kakofonie.

Op 25 mei jl. schreef ik in mijn zesde coronablog onder andere over mijn innerlijke houding als respons op deze tijd. En ook dat het platform 30NOW voor mij daarbij behulpzaam is. Tijdens een van de lezingen op dit platform ging het over de kunst van het loslaten. Loslaten is een woord dat ik – net als die vermaledijde comfortzone – ook heel vaak hoor in veranderprocessen en in coaching.

Vastklampen

Loslaten begint juist aan de andere kant: bij vasthouden of vastklampen. Wat mij aanspreekt is, de manier waarop in de Boeddhistische traditie wordt uitgegaan van vier gebieden waarop vasthouden zich manifesteert.

  • Vasthouden aan aangename, zintuiglijke prikkels

In deze tijd bijvoorbeeld kun je vasthouden aan voortdurende berichtgeving op (social) media, of vasthouden aan lekker uitgaan of een borrel drinken op een gezellig vol terras. Kortom, aan al die prettige dingen die je nu eenmaal gewend was te doen.

  • Vasthouden aan opvattingen, meningen, opinies

Hoe dit gebeurt, kunnen we ieder moment van de dag overal ervaren, bij onszelf en bij anderen. Het kan een uitdagende oefening zijn om echt te luisteren naar iemand met een totaal andere opvatting.

  • Vasthouden aan rituelen of vaste gebruiken

Zo vond ik het nodig om vorige week ergens op te merken: “Dit is onze eerste vakantie van dit jaar.” Met die uitspraak hield ik vast aan mijn ritueel van reisjes maken, van met vakantie gaan.  Dat vakantiereisjes ‘moeten’, blijkt een populair ritueel te zijn.

  • Vasthouden aan ik, mij en mijn

Dit heet ook wel ego-gestuurd gedrag. Een voorbeeld daarvan zie ik in de onmenselijke aanduiding “dor hout” voor bejaarde of kwetsbare mensen. Als die lui worden opgeruimd, heb ik weer alle ruimte, is er voorrang voor mij, mijn werk en mijn generatie. Ik, ik, mij, mij, mijn, mijn …… 

Stilte, reflectie, openheid

Er is weinig fantasie voor nodig om te bedenken in welke wereld we zouden leven als we allemaal blijven vasthouden en soms begint het daar op te lijken. In de Boeddhistische traditie gaat het om de training van bewustzijn en opmerkzaamheid waar je aan vasthoudt. En dat in een atmosfeer van stilte, reflectie en openheid van geest en hart. Zo ontwikkel je geleidelijk veerkracht en het vermogen om los te laten. Noodzakelijk om je te kunnen aanpassen aan een veranderde werkelijkheid waar je geen controle over hebt. In coaching kun je je ook daarin oefenen. Vanaf nu neem ik me voor om daarbij de woorden ‘comfortzone’ en ‘loslaten’ niet in de mond te nemen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (6)

/2 Reacties/in , , , , /door

Een beeld dat voor mij de huidige werkelijkheid weergeeft, is een storm waarin we wereldwijd terecht zijn gekomen terwijl we, op de golven van deze storm, in zeer verschillende bootjes zitten. Soms in elkaars buurt navigerend en soms op afstand, niet alleen fysiek, maar ook mentaal en emotioneel ver van elkaar verwijderd.

Verschillen scherper

Het is zo oud als de mensheid dat we in totaal verschillende vaartuigen door het leven navigeren. Als er niet veel onzekerheid is, vallen onderlinge verschillen minder op. Nu corona echter een rol speelt in ieders leven, worden de verschillende reacties scherper. Juist in onzekere tijden reageert ieder mens vanuit zijn/haar eigen, unieke innerlijke wereld.

Verandering

In de eerste weken na 16 maart leek er veel solidariteit en verbinding te zijn. Sommigen zagen zelfs al tekenen van een ‘nieuw tijdperk’. Iedereen was vriendelijk en voorkomend, op straat, in winkels, in de natuur. Er werd spontaan gegroet. Even leek het of we in hetzelfde schuitje zaten. Steeds duidelijker wordt echter hoe verschillend onze schuitjes zijn. Nog steeds is er vriendelijkheid, maar er lijkt toch iets veranderd. In een winkel ben ik luid toegesproken, omdat ik even onachtzaam was op de afstand van 1,5 meter. Ik erger me aan mensen die op een smal fietspad stug met zijn tweeën naast elkaar door peddelen. Het zwerfafval in de natuur neemt weer toe. De berg van verschillende en strijdende meningen in de (social) media blijft alsmaar groeien. Het leidt tot een onderlinge afstand die verder reikt dan 1,5 meter.

Verdeling

Nu wordt merkbaar dat – na solidariteit en verbinding – verdeling ook een effect is van het virus. Iemand die al maanden vast zit in Brazilië, vertelde me deze week dat door het beleid van de president van dat land hele gezinnen en families uit elkaar worden gedreven in aanhangers en critici van dat beleid. Misschien niet zo heftig als in Brazilië, ook in ons land is iets dergelijks aan de gang. In mijn eigen omgeving ben ik geconfronteerd met verschillende opvattingen die je rekkelijk of precies kunt noemen. Deze verschillen leiden tot afstand, pijnlijker en groter dan 1,5 meter.

Betrokkenheid en afstand

In mijn vakgebied coaching speelt altijd het thema van ‘betrokkenheid en afstand’. Wil zich een werkzame coachrelatie kunnen ontwikkelen, dan is het van belang dat een coach betrokkenheid voelt bij de coachee, maar ook afstand kan nemen van hem/haar. Zo’n innerlijke houding vergt – zeg ik uit eigen ervaring – oefening. Het is een houding die de ruimte biedt om de kwaliteit van de relatie te ervaren en te onderzoeken.

Als velen zo sterk verlangen naar afschaffing van de afstand, waar verlangen we dan precies naar? Is fysiek aanraken synoniem met echte nabijheid, met intimiteit? Dat denk ik niet. In fysiek aanraken in het sociale domein zitten veel automatismen, zoals dat typisch Nederlandse ritueel van driemaal zoenen bij verwelkoming en afscheid. Fysiek aanraken zonder echte betrokkenheid voelt leeg, is betekenisloos. Als er ook sprake is van mentale en emotionele nabijheid is dat totaal anders. En laat nu juist dit type nabijheid momenteel bemoeilijkt worden door de ervaringen die ik hierboven aangeef.

Nieuw perspectief

Contact op afstand vertraagt en maakt bewuster, ook van automatismen waarin we soms verzeild zijn geraakt. Mogelijk biedt afstand de ruimte om relaties opnieuw te definiëren, om jezelf ruimte te geven, om de ander te ontmoeten in bewuste aandacht, om te ervaren of en in welke mate je je betrokken voelt.

Hierna drie tips voor inspiratie en onderzoek.

 

Tip: Nabijheid in een wereld van afstand

Een inspiratiefilmpje over nabijheid in een wereld van afstand, over het herscheppen van relaties.

 

Tip: Innerlijke houding

In aflevering 5 van deze serie schreef ik dat het enige wat je kunt bepalen in een overmacht-situatie als deze, je innerlijke houding is. Waar ik op sommige dagen veel aan heb voor mijn innerlijke houding, is het platform 30NOW. Zij bieden elke ochtend om 10 uur een begeleide meditatie en elke avond om 20 uur een lezing met steeds een andere begeleider en een ander thema. Omgaan met een kritische geest en leven met je innerlijke criticus waren voor mij waardevolle thema’s. En elke dag is er een nieuwe keuze!

 

Tip: Gedachtenvirus

Gevoelens van afstand(elijkheid) kunnen OK zijn en ze kunnen je last geven. Dat laatste merk je aan een onprettig gevoel. Bijvoorbeeld verharding, boosheid, irritatie, verdriet, opstandigheid, de drift om anderen te willen overtuigen, enzovoort. Als je in zo’n cirkel terecht komt, is mijn tip om deze gevoelens niet weg te werken (of uit te leven), maar om eerst de onderliggende gedachten te onderzoeken. Praktische tips hoe je een gedachtenvirus kunt onderzoeken, vind je in aflevering 4 van deze serie.

 

Gratis Zoom-sessie

En nog steeds geldt mijn aanbod van een gratis Zoom sessie voor wie het in de corona-situatie even niet meer ziet zitten.

 

 

 

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (5)

/4 Reacties/in , , /door

Staat de titel van dit blog je inmiddels tegen? Hoezo moet je de hele tijd fit zijn? Mag je ook een keer balen, boos zijn, verdrietig, geïrriteerd? Ik zou me dat goed kunnen voorstellen. Als ik nu terugkijk op de afgelopen 5 weken, zie ik dat ik door verschillende fasen ben gegaan. Herken jij dat ook? En we gaan nog even door, met zijn allen onderweg naar een onbekend ‘nieuw normaal’ met ups en downs.

Niemand die het echt weet

Momenteel merk ik dat ik moe word van alle ‘informatie’. In het begin circuleerde deze grap: “Nu er geen EK voetbal is, zijn een paar miljoen voetbaltrainers ineens werkloos. Gelukkig hebben ze nieuw emplooi gevonden. Als viroloog!” De afgelopen tijd heb ik veel meer deskundigen zien opduiken. Sommige voorspellen de toekomst, andere verzamelen oorzaken uit het verleden,  weer andere zijn ingewijd in complotten of in nieuwe vaccin-ontwikkelingen. Ondertussen krijgen we voorgehouden hoe we in deze onzekere tijden spiritueel in het moment kunnen leven, positief, vol energie, mentaal en emotioneel fit (!). Het meest rake wat ik onder ogen kreeg, zijn de volgende woorden van collega Annette van Engelen: “Al die meningen over hoe het is, hoe het zou moeten zijn. Wat anderen zouden moeten doen, hadden moeten doen. En niemand die het echt weet.”

En wat we wel weten

En tegelijk ontdekken we wat we wel weten. Een paar voorbeelden. Door mijn werk spreek ik veel mensen. Ik ben onder de indruk van wat sommigen, net uit of nog in een situatie van burn-out, zeggen over deze tijd. “Het is net als toen ik uitviel op mijn werk, ineens vol op de rem en stop. Je kan alleen nog maar volgen,  accepteren en er op de een of andere manier mee dealen.” Of: “Ik merk dat ik thuis werkend veel meer af krijg. Er is meer productiviteit, minder afleiding, meer rust.” Of: “Mijn nare gevoel dat ik de enige was die thuis zat omdat ik het niet meer aankon, is totaal verdwenen. Daar knap ik enorm van op.”

Kies je innerlijke houding

Deze zonnige aprilmaand is het een jaar geleden dat ik workshops mocht verzorgen op een prachtige dag met het thema Jij-bepaalt, een thema dat actueler is dan ooit. De indrukwekkende keynote-spreker die dag was Joseph Oubelkas, in 2005 ten onrechte veroordeeld tot 10 jaar cel in Marokko. Na de eerste fase van ongeloof, schrik en weerstand, wist hij uiteindelijk 4,5 jaar Marokkaanse gevangenis te overleven dankzij het stellen van een groter doel (gezond en menselijk blijven) en daarvan afgeleid kleinere doelstellingen. Zo werd dagelijks zijn tanden poetsen zijn eerste, in die situatie zeker niet eenvoudig uit te voeren actie.

Ieder zijn eigen leerproces

Het enige wat je kunt bepalen in een overmacht-situatie als deze, is je innerlijke houding.  Ook ik wil gezond en menselijk blijven. Daaruit vloeit voort mijn keuze om mijn aandacht en activiteiten volledig te richten op mijn cirkel van invloed. Verder zorg ik voor gezonde voeding voor lichaam en geest. De gezonde voeding voor mijn lichaam bestaat uit gezond eten, fitness en bewegen in de buitenlucht. De gezonde voeding voor mijn geest bestaat uit stilte, reflectie en me verdiepen in filosofische levenskunst. Een levenskunst die kritisch staat tegenover een alom aanwezig maakbaarheidsgeloof en kritisch tegenover genieten als levensplicht in de consumptiemaatschappij. Een kunst die het leven beschouwt als leerproces. Wat dat betreft zit ieder mens momenteel in zijn/haar eigen leerproces.

Gelukkig leven

In de ‘Brief over het geluk’ schrijft Epicurus (341 – 270 voor Chr.): “Het gelukkige leven wordt niet tot stand gebracht door drinkgelagen en voortdurende feesten, noch door het genieten van jongens en vrouwen, of het eten van vissen en andere spijzen die de luxueuze tafel ons biedt, maar door nuchter denken, dat enerzijds de gronden onderzoekt van elk kiezen en vermijden, en dat anderzijds de ongefundeerde meningen uitbant op grond waarvan de grootste onrust zich van onze geest meester maakt.”

Epicurus, lang ten onrechte gelabeld als profeet van het zwelgen, was in werkelijkheid de filosoof van het verstandige genieten en kalme geluk. Een eerste slachtoffer van nepnieuws …?

 

Aanbod gratis Zoom sessie 

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (4)

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (3)

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (2)

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (1)

 

 

 

 

 

 

 

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (4)

/in , , /door

In de eerste aflevering van deze serie op 23 maart signaleerde ik een virus dat minder bekend is dan het COVID 19-virus, maar dat ook erg gevaarlijk kan zijn. Het gaat om het gedachtevirus dat zich in vele variëteiten voordoet. “Gedachten kunnen je emoties aansteken waardoor je mentale fitheid wordt ondermijnd”, schreef ik op 23 maart. In deze aflevering ga ik in op een behandeling die je jezelf kunt geven, als je merkt dat een gedachtevirus je te pakken neemt.

Niet-weten

De ‘mind’, dat wil zeggen een activiteit van het brein, is perfect toegerust voor denken in oorzaak en gevolg, voor denken in verleden en in toekomst, voor begrijpen en beheersen. Waar de mind totaal niet tegen kan, is ‘niet weten’. En laat nu uitgerekend ‘niet weten’ aan de orde zijn met het COVID 19-virus. We hebben te maken met een ongekende en onbekende werkelijkheid van een onzekere duur en uitkomst. Een zeer vruchtbare voedingsbodem voor het gedachtevirus!

Behandeling

In de vorige aflevering staan voorbereidende stappen om gedachten die  je mentale en emotionele fitheid aantasten, te signaleren en noteren. Het gaat om twee typen gedachten:

  • Gedachten die je aanzetten tot strijd met het grotere geheel in de werkelijkheid.
  • Gedachten die je aanzetten tot strijd met iemand uit je eigen, directe omgeving.

Ben je er – met behulp van de voorbereidende stappen uit de vorige aflevering – in geslaagd om deze gedachten op papier te zetten? Dan kun je nu verder gaan door van je lijst(je) één gedachte te kiezen die jou het meest dwars zit,  je (meest) stressvolle gedachte.

Voorbeelden:

-Als ik in strijd leef met het grotere geheel, is mijn stressvolle gedachte: ‘Het Corona-virus moet verdwijnen’,  ‘De huidige aanpak werkt niet’, ‘Het virus brengt mij in gevaar’, enzovoort.

-Als ik in strijd leef met iemand in mijn directe omgeving, is mijn stressvolle gedachte : ‘Hij zou niet zo hard moeten praten’, ‘Ze geeft me geen ruimte’, ‘Ze luisteren niet’, enzovoort.

Wat zijn jouw gedachten? Kies er om te beginnen een uit die het meest stressvol voelt.

Aan het werk

Ga dan als volgt te werk:

  • Je downloadt een schriftelijke meditatie.
  • Zorg dat je (ongeveer) een half uur ongestoord voor jezelf hebt.
  • Zorg voor pen en papier. Schrijven leidt tot vertraging, je komt letterlijk tot stilstand.
  • Zoek met pen en het gedownloade werkblad een rustig plekje op.
  • Ga zitten in een meditatieve houding (kan gewoon zittend op een stoel).
  • Sluit je ogen.
  • Ervaar het vervelende gevoel dat hoort bij de gedachte. Het hoeft niet te worden opgelost of weggewerkt. En ook niet vervangen door een ‘positieve’ gedachte.
  • Neem de tijd om elke vraag (1 tot en met 4) te beantwoorden. Beantwoord de vragen met gesloten ogen. Noteer daarna de antwoorden die zijn opgekomen.
  • Leef je voor elke vraag opnieuw in de situatie in, ervaar het gevoel en de gedachte. Dan ontstaan jouw antwoorden als vanzelf.
  • Schrijf ze vervolgens op.
  • Na de vier vragen ga je verder met de omkeringen. Volg daarbij de instructies op het werkblad.
  • Doe dit alles in een rustig tempo.
  • Dit is meditatie en geen hersengymnastiek.

Als je deze oefening doet, kan je mind gaan protesteren. De mind wil weten wat de oefening inhoudt, welk resultaat het gaat opleveren en vooral wanneer. Kortom, ook hier zal de mind willen begrijpen en beheersen. De mind gaat protesteren tegen ‘niet weten’. Belangrijk is dat jij het alleen maar signaleert en rustig verder gaat met de vragen.

Vragen? Laat me weten.

Tips

Nog een keer de wandeltip die in de vorige aflevering stond. Luister nog eens naar de instructie van Byron Katie en wat zij aan het eind van het filmpje zegt over ’the don’t know mind’, een mind die open is, in staat tot luisteren en het geven van respons (wat iets anders is dan reageren).

Een tip voor ouders met kinderen van (ongeveer) 4-12 jaar. Tenminste als je eraan toe bent om je open te stellen voor praktische opdrachten, oefeningen en tips. Leer- en Veerkracht, een prachtige organisatie geleid door Rinka van Zundert, heeft een thuispakket ontwikkeld met leuke en positieve werkvormen. Mooi materiaal waarmee je thuis aan de sterke kanten en kwaliteiten van je kind – en niet te vergeten van jezelf – kunt werken. Sommige oefeningen zijn ook geschikt voor oudere kinderen. Je vindt hier de link waarmee je het gratis thuispakket kunt downloaden.

 

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (1) 23 maart 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (2) 30 maart 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (3) 1 april 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (5) 22 april 2020

Aanbod van gratis Zoom sessie

Veiligheid en effectiviteit van coaching via Zoom

 

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (3)

/in , , /door

Afgelopen dagen kreeg ik onder andere deze reactie: “Margreet, wat een prachtige columns maak je! Dat je deze gekke tijd zo goed in woorden weet te vatten en adviezen kunt geven en dan dus als mens/vakvrouw zo snel kunt omschakelen/meebewegen. Chapeau!” Een lief compliment en ik worstel net als iedereen.

Een van mijn inspiratiebronnen, de Amerikaanse psychiater en schrijver Irvin Yalom, heeft in november 2019 zijn vrouw verloren. Over haar ziekteproces en overlijden heeft hij, deels nog samen met haar, zojuist een nieuw boek afgerond. De werktitel is ‘A Matter of Death and Life’. Het zal binnenkort verschijnen.  Zijn afgelopen maanden zijn gekenmerkt door donkerte, diepe rouw en “obsessional thinking”. Hij noemt dat “a remarkable education for a therapist”. En zo is het precies. Mijn eigen gedachten en gevoelens in deze tijd leveren dagelijks werk op en vormen voor mij als coach onderricht waar geen cursus tegenop kan.

In deze derde aflevering deel ik weer een deel van mijn eigen oefenpraktijk, bestaande uit een principe, oefeningen en een tip. Ze sluiten aan op de eerste aflevering in deze serie.

Principe 3: De realiteit is!

‘Het is wat het is.’ Iedereen heeft deze uitspraak wel eens gehoord of gezegd. Klinkt simpel en dit principe volledig leven is een ware kunst. Natuurlijk niet als de realiteit aangenaam is. Dan is het een koud kunstje. In de huidige werkelijkheid, wordt het levenskunst. Hoe kun je dit principe oefenen? Door allereerst jezelf gewaar te zijn, zodra je met je gedachten strijdt tegen de realiteit. Een vervelend gevoel is een signaal van die strijd.

Oefening

Als je je vervelend voelt:

  • Zorg dat je (ongeveer) een half uur ongestoord voor jezelf hebt.
  • Pak pen en papier. Schrijven leidt tot vertraging, je komt letterlijk tot stilstand.
  • Zoek met pen en papier een rustig plekje op.
  • Sluit je ogen.
  • Ervaar het vervelende gevoel. Het hoeft niet te worden opgelost of weggewerkt.
  • Spoor de stressvolle gedachte(n) op die jou aanzetten tot strijd met de werkelijkheid. Als je een meditatieve houding hebt (kan gewoon zittend op een stoel), komen die gedachten vanzelf op en misschien bestormen ze je wel.
    Bijvoorbeeld: …… is te zwaar; ….. is te moeilijk;  ….. duurt te lang, enzovoort.
  • Noteer elke stressvolle gedachte.
  • Maak een lijst(je) van de stressvolle gedachten die in je zijn opgekomen. Bewaar dit lijstje.
  • Wordt vervolgd in de volgende aflevering!

En nog een oefening

Stoor je je aan een ander? Voel je (af en toe) irritatie over iemand in jouw omgeving? Ook dat is een vorm van strijd met de realiteit. Het vervelende gevoel lijkt te worden opgewekt door die ander, maar is dat wel zo? Een gevoel van ergernis of irritatie over een ander is een signaal om eerst zelf aan het werk te gaan, voordat je in een automatische reactie schiet.

Als je je vervelend voelt door een ander:

  • Zorg dat je (ongeveer) een half uur ongestoord voor jezelf hebt.
  • Pak pen en papier. Schrijven leidt tot vertraging, je komt letterlijk tot stilstand.
  • Zoek met pen en papier een rustig plekje op.
  • Sluit je ogen.
  • Ervaar het vervelende gevoel. Het hoeft niet te worden opgelost of weggewerkt.
  • Spoor de stressvolle oordelen over de ander op. Als je een meditatieve houding hebt (kan gewoon zittend op een stoel), komen die oordelen vanzelf op en misschien bestormen ze je wel.
    Bijvoorbeeld: Hij zou niet continu stomme filmpjes moeten sturen; ze zeurt; ze houden helemaal geen rekening met mij, enzovoort.
  • Noteer elk oordeel, zonder jezelf van onaardigheid of een andere slechte eigenschap te betichten.
  • Maak een lijst(je) van de oordelen die in je zijn opgekomen. Houd het lijstje voor jezelf en bewaar het.
  • Wordt vervolgd in de volgende aflevering!

Wandeltip

De tip is om gedurende (ongeveer) 30 minuten alleen en in stilte te wandelen. Dit past precies in de huidige situatie! Je kunt de wandeling overal doen: in de stad, een park of bos en zelfs in rondjes door je huis. De omgeving hoeft niet per se ‘mooi’ te zijn. Houd je wel aan de vereiste afstand!

Deze dagelijkse wandeling (Morning Walk) leerde ik in 2007 kennen tijdens  mijn allereerste 9-daagse School for The Work of Byron Katie. Lange tijd deed ik de wandeling dagelijks, daarna af en toe, vooral als ik last had van een ‘druk hoofd’. In deze onzekere tijden doe ik de wandeling weer zoveel mogelijk dagelijks. Het is een oefening in gewaar zijn, essentieel voor mentale en emotionele fitheid. Luister hier naar de instructie die Byron Katie geeft.

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (1) 23 maart 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (2) 30 maart 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (4) 9 april 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (5) 22 april 2020

Veiligheid en effectiviteit van coaching via Zoom

Aanbod gratis sessie via Zoom

 

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (2)

/in , , /door

We zijn allemaal bezig ons aan te passen aan een ongewone werkelijkheid. En niettegenstaande positieve verhalen over nieuwe mogelijkheden en kansen, het valt soms niet mee…

Verschillende reacties

Ieder mens (ook binnen je eigen kring) reageert momenteel anders. In stress schieten we onze eigen ‘snelweg’ op, aangelegd vanuit oude persoonlijke patronen. Het is de kunst om deze te (h)erkennen, er bij stil te staan, je af te vragen wat deze reactie betekent voor je welbevinden. Ik ging afgelopen weken keihard aan het werk. Mijn overlevingsstrategie, totdat ik voelde: als ik zo doorga, ben ik straks zonder coronavirus al gevloerd.

In de eerste golf van reacties zag je ontkenning (“het valt wel mee, het is vooral een mediahype”), rationalisering (“een gewone griep maakt meer slachtoffers”), beschuldigingen (“het komt door XYZ”), relativering (“mijn ziekte X was erger dan dit”), moralisering (“de dood hoort bij het leven”), positivisme (“de lente is begonnen”), twijfel (“hoe lang gaat dit duren”), humor (plaatjes, liedjes, filmpjes), afleidingen (spelletjes, raadsels), een zoektocht naar schoonheid (allerlei kunstuitingen) en ga zo maar door.

Wat al die verschillende reacties met elkaar gemeen hebben, is dat ze onzekerheid en angst proberen te bezweren. In de kern gaat het om reflexen als vechten/verdedigen, vluchten/vermijden, verstijven/verkrampen.

Als je je eigen onderliggende thema’s herkent waaruit je reactie voortkomt, kan deze crisis je meer leren over jezelf en tot transformatie leiden. Bruikbare tips hoe om te gaan met verschillende reflexen in tijden van thuis werken vind je hier.

 

Het leven en andere gevaarlijke situaties

“Van al het bestaande hebben wij sommige dingen in onze macht. Andere niet.”

Dit zijn de eerste woorden uit het Handboekje van Epictetus (2e – 1e eeuw voor Christus). Hij noemt vervolgens een aantal dingen die niet in onze macht liggen. We hebben geen controle over ons bezit, onze reputatie, baan, ouders, vrienden, collega’s, bazen, het weer, de economie, het verleden, de toekomst. En ook niet over ons lichaam en zelfs niet over onze gedachten.

Het lijkt erop dat we door deze extreme omstandigheden de controle verliezen. Maar is het niet realistischer te erkennen dat we nooit controle hebben en alleen maar een idee van controle, een illusie? Hooguit hebben we een klein beetje invloed en vaak ook dat niet. Natuurlijk kun je je gezondheid positief beïnvloeden door gezond te eten, te bewegen en voldoende ontspanning en rust te nemen. Maar uiteindelijk is ons lichaam kwetsbaar, broos en zal het ondanks alle goede zorgen sterven.

 

Herhalen, medicijn tegen vergeetachtigheid

Het goede nieuws is dat je kunt werken aan mentale en emotionele fitheid. In de vorige aflevering reikte ik daarvoor een aantal principes en tips aan. Er kwamen veel reacties op. “Niet nieuw, eigenlijk weet ik dit wel, wel goed om mezelf eraan te herinneren”, zo luidden de reacties. Wij mensen zijn ‘vergeetachtige dieren’ en ook dat vergeten we weer snel. Daarom is herhaling, dagelijkse oefening nodig. Lees daarom nog eens (en nog eens) de vorige aflevering. Zet een of meer principes en tips om in een dagelijkse praktijk voor jezelf. Inzichten zijn mooi en blijven theoretisch als er geen handelen uit voortkomt.

In de volgende aflevering meer principes en tips!

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (1) 23 maart 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (3) 1 april 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (4) 9 april 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (5) 22 april 2020

Veiligheid en effectiviteit van coaching via Zoom

Aanbod gratis sessie via Zoom

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (1)

/14 Reacties/in , , /door

Het RIVM vertelt dagelijks hoe we onszelf en anderen zo goed mogelijk fysiek kunnen beschermen. Deze blog gaat over een ander essentieel aspect van onze gezondheid: hoe houden we ons in deze onzekere tijden mentaal en emotioneel fit? Wie aanpassend vermogen en veerkracht ontwikkelt, komt relatief goed door een crisis. Hoe doe je dat, nu de realiteit zo totaal anders is dan we gewend zijn?

In deze blog een aantal principes en oefeningen waarmee je een ander wijd verbreid virus te lijf kunt gaan: het gedachtenvirus. En een aantal praktische tips om fit te blijven.

Het gedachtenvirus

Gedachten zijn het virus dat emoties aansteekt waardoor je mentale fitheid wordt ondermijnd. In deze onzekere tijden waarin we al heel veel ‘moeten’,  ga ik je niet vertellen dat je ook nog iets ‘moet’ met je gedachten. Dat werkt niet. Over je gedachten heb je net zo weinig controle als over een virus. Ze komen, blijven een tijd(je) hangen, dan verdwijnen ze om later gewoon weer op te duiken. De komende tijd zal ik hierover blogs met tips schrijven. Maar nu eerst twee belangrijke principes.

Principe 1: de drie zaken

Er zijn op de wereld slechts drie verschillende zaken: de zaak van het grotere geheel (zo je wilt God, het leven, de natuur, het Corona-virus, de samenleving, het RIVM, het kabinet etc.), de zaak van de ander (de zondagse strandwandelaar,  je partner, je collega etc.) en jouw zaak. Zodra je met je gedachten in een zaak zit die niet van jou is, voel je je vervelend. Bijvoorbeeld machteloos, verdrietig, geïrriteerd, boos, bang enzovoort.

Oefening

Als je je vervelend voelt:

  • stel je aan jezelf de vraag: “In wiens zaak zit ik nu?” De kans is groot dat je met je gedachten in de zaak van het grotere geheel zit of in de zaak van een ander.
  • breng jezelf vervolgens terug naar jouw zaak: wat is op dit moment jouw zaak? Wat ligt binnen jouw cirkel van invloed? Wat heb je hierin te doen of juist te laten?

Principe 2: de drie tijden

Er zijn op de wereld slechts drie verschillende tijden: het verleden, het heden en de toekomst. Zodra je met je gedachten in het verleden of in de toekomst zit, voel je je vervelend. Dan ontstaan er verhalen of is er gepieker. “Op maandagavond ging ik altijd lekker sporten, wat jammer dat dit nu niet kan”, “In april gaat onze reis niet door terwijl ik zo aan vakantie toe was” of “Voor de zomer moet dit afgelopen zijn anders ….”, “Hoe moet het met ….?” enzovoort. Zodra je met je gedachten in het verleden of de toekomst zit, voel je je vervelend. Bijvoorbeeld teleurgesteld, gefrustreerd, bang, gestresseerd enzovoort.

Oefening

Als je je vervelend voelt:

  • stel je aan jezelf de vraag: “In welke tijd zit ik nu?” De kans is groot dat je met je gedachten in het verleden of in de toekomst zit.
  • breng jezelf vervolgens terug naar het huidige moment. Ben je op dit moment OK?  Als je alleen naar het huidige moment kijkt, is dat vermoedelijk vriendelijker dan je gedachten.

Praktische tips

Tot slot enkele praktische tips om mentale fitheid te ontwikkelen.

  • Breng (vaste) structuur aan in je dag.
  • Breng je nieuwsconsumptie terug tot 2 vaste momenten per dag (of nog minder).
  • Zorg voor fysieke beweging.
  • Maak elke dag verbinding met anderen op een toegestane manier.
  • Wees behulpzaam voor anderen op een manier die bij jou past.
  • Als je eraan moet wennen om met elkaar lang onder 1 dak binnen te blijven, organiseer dan elke dag ruimte (fysieke plek, tijd) voor jezelf. Geef ruimte aan de ander(en) om dat ook te doen.
  • Wees je bewust van je reflex onder stress: vechten/verdedigen, vluchten/vermijden, verstijven/verkrampen of (overmatig) verstandelijk redeneren. Deze reflex zegt niets over de huidige situatie, maar alles over jou.

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (2) 30 maart 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (3) 1 april 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (4) 9 april 2020

Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (5) 22 april 2020

Veiligheid en effectiviteit van coaching via Zoom

Aanbod gratis sessie via Zoom

 

Houd je ook niet van ‘leefregels’?

/in , , /door

Als vrijheidslievend mens die graag haar eigen gang gaat, krijg ik kriebels alleen al van het woord ‘leefregels’. En toch schrijf ik hier over leefregels. Wil je weten waarom? Ik ga het hier onthullen.

Aan het begin van een nieuw jaar heb ik de gewoonte om (enigszins) op te ruimen en te ‘ont-spullen’. Eerst ga ik dan door mijn boekenkast en bepaal ik van welke boeken ik afscheid ga nemen. Of het echt tot ont-spullen leidt, betwijfel ik. Want er komen altijd weer nieuwe boeken bij. Zo zijn er de afgelopen tijd drie belangrijke boeken bijgekomen. Belangrijk, omdat ze impact hebben op mijn manier van kijken, denken en leven.

Op reis?

Tijdens de warme zomerdagen van 2019 las ik ‘Grand Hotel Europa’ van Ilja Leonard Pfeijffer. Een boek dat mij niet los liet, een fascinerende mengeling van non-fictie en fictie, hoewel ik dat laatste natuurlijk niet echt kan weten. In non-fictie schrijft Pfeijffer indringend en confronterend over de effecten van het moderne massatoerisme, ook in Nederland. Pfeijffer woont al jarenlang in Italië, dat in Europa een treurige eerste positie inneemt als het gaat om overstromingen van toeristen, opgewekt door Lonely Planet, Airbnb, spotgoedkope vliegtickets en social media. Onlangs las ik in een krantenartikel hoezeer reizen een onderdeel is geworden van onze identiteit. Je bent pas iemand als je laat zien waar je allemaal geweest bent. Dan gaat het om een culturele, culinaire, sportieve, avontuurlijke of welke gewenste identiteit dan ook. In hetzelfde artikel las ik ook dat van het leren kennen van andere culturen- vaak genoemd als reden voor vertrek – in de praktijk  niet veel terecht komt. Als toerist blijven we per definitie ‘op afstand’, tenzij je ergens langer zou kunnen blijven en ook de taal (een beetje) spreekt.

Dit alles lezende, heb ik mezelf afgevraagd: Wat voor reiziger ben ik? En wat voor reiziger wil ik zijn? Wetend dat de reis naar binnen vele malen belangrijker is dan welke reis naar buiten ook. Zo ontstond als vanzelf een soort leefregel die bestaat uit een aantal vragen die ik aan mezelf stel zodra ik ‘op reis’-gedachten krijg:

  • Wat zijn mijn motieven om op reis te willen?
  • Als ik ga, hoe kan ik de voetstap die ik achterlaat, tot een minimum beperken?

Het nieuws?

Rond de jaarwisseling las ik het vuistdikke boek van Rutger Bregman ‘De meeste mensen deugen’. Ook een indringend en confronterend boek. Zo las ik dat vele waarheden over de menselijke natuur, ontleend aan tal van onderzoeken uit de (sociale) psychologie – die ik ook jarenlang geleerd en geloofd heb – heel anders zijn dan ooit bleek uit publicaties van op aanzien beluste onderzoekers en van media. Bregman baseert zich op nieuwe onderzoeken en gaat ook zelf op onderzoek uit, in de hele wereld. Hij schrijft het allemaal toegankelijk op in hapklare hoofdstukken. Tegen het eind van deze intensieve reis door hele en halve onwaarheden bekroop mij de gedachte “En nu?” Op dat moment presenteert Bregman tien leefregels. Een van die tien viel mij meteen op, omdat die iets ‘goeds’ als empathie ter discussie stelt. De regel luidt ‘Temper je empathie, train je compassie’. Bregman toont aan dat empathie doodvermoeiend is (veel hulpverleners weten daar alles van!) en dat het je blik vernauwt. Door empathisch betrokken te raken, heb je geen oog meer voor alles wat er ook nog is. Het gaat niet om voelen ‘met’ maar om gevoel hebben ‘voor’.

Een andere leefregel die Bregman presenteert, is ‘Mijd het nieuws’. Deze regel breng ik in praktijk sinds een jaar of zes geleden de TV kapot ging en nog altijd niet is vervangen. Feitelijk luidt mijn regel dus ‘Mijd het TV-nieuws’.

Bregman noemt het voortdurend volgen van nieuws de grootste verslaving van onze tijd. Ik ervaar soms ook de verslavende werking ervan. Bijvoorbeeld even gauw Nu.nl kijken …. Omdat ik niet graag verslaafd wil zijn, een paar leefregels zoals:

  • Wat zijn mijn motieven om nu het nieuws te willen zien/horen?
  • Heb ik het nieuws op dit moment nodig?
  • Gaat mijn behoefte aan nieuws over het vervullen van een reële behoefte?

De tien regels van Bregman gaan in feite allemaal over de vraag hoe wij mensen met elkaar omgaan. Een mooie introductie voor het derde boek.

Ongelukkig zijn?

Dit boek heet ‘De kunst van het ongelukkig zijn’ van de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter. Na de dikke pillen van Pfeijffer en Bregman een lekker dun boekje. Wat De Wachter zegt, is niet omvangrijk maar wel zinnig. Als ongeluk op ons pad komt, willen we het wegdenken of wegmoffelen. Als we ons slecht voelen, hebben we de neiging om ons te begraven in onszelf, muren op te trekken. De leukigheidscultuur die de sociale media beheerst maar ook veel levens van mensen, heeft als norm: succesvol, onvermoeibaar, geslaagd, gelukkig en volop reizend natuurlijk! We hebben niet vaak de reflex om over onze ongelukkigheden te praten of om een aanwezige houding en luisterend oor te hebben voor die van een ander. Als we dat wel zouden doen, zouden we kunnen ervaren wat misschien wel het meest waardevol is: reële nabijheid of intimiteit. Een indringend en confronterend boek over de vraag hoe wij met elkaar omgaan. Vandaar weer een paar leefregels.

  • Hoe ga ik om met mijn eigen ongelukkigheden als die zich voordoen? Hoe open ben ik dan? Of hoe gesloten?
  • Hoe aanwezig en luisterend ben ik bij de ongelukkigheden van anderen?

Mijn leefregels zijn geen voorschriften. Het zijn vragen voor zelfreflectie en voor reflectie samen met anderen. Heb jij leefregels? Hoe zien die eruit?

Coachen met The Work van Byron Katie

/in /door

“Ondanks de op het oog eenvoudige methode, is het in de praktijk een hele uitdaging”, aldus een reactie van een ervaren coach na mijn eendaagse workshop over The Work van Byron Katie.

Deze coach slaat de spijker op de kop. Om diepgaand en effectief te kunnen werken met The Work van Byron Katie is (veel) meer nodig dan een workshop. Daarom bied ik in 2020 een training voor coaches in The Work (Inquiry Based Stress Reduction).

De training omvat 6 opleidingsdagen tussen januari en september 2020. Tussen de opleidingsdagen zijn er partnersessies en is er huiswerk in de vorm van reflectieverslagen en literatuur.

De werkthema’s zijn o.a. relaties, faalangst/perfectionisme, goedkeuring/waardering, samenwerking, communicatie, feedback, vergeving.

In de begeleiding richten we ons op diepgaand luisteren, de kwaliteit van je aanwezigheid, begeleide meditatie. Daarnaast op het opsporen van onderliggende overtuigingen, motieven, het werken met sub-vragen en levende omkeringen.

Binnenkort volgt hier meer informatie. Wil je als eerste geïnformeerd worden? Stuur je mailadres naar margreet@odissea.nl