Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (5)
Staat de titel van dit blog je inmiddels tegen? Hoezo moet je de hele tijd fit zijn? Mag je ook een keer balen, boos zijn, verdrietig, geïrriteerd? Ik zou me dat goed kunnen voorstellen. Als ik nu terugkijk op de afgelopen 5 weken, zie ik dat ik door verschillende fasen ben gegaan. Herken jij dat ook? En we gaan nog even door, met zijn allen onderweg naar een onbekend ‘nieuw normaal’ met ups en downs.
Niemand die het echt weet
Momenteel merk ik dat ik moe word van alle ‘informatie’. In het begin circuleerde deze grap: “Nu er geen EK voetbal is, zijn een paar miljoen voetbaltrainers ineens werkloos. Gelukkig hebben ze nieuw emplooi gevonden. Als viroloog!” De afgelopen tijd heb ik veel meer deskundigen zien opduiken. Sommige voorspellen de toekomst, andere verzamelen oorzaken uit het verleden, weer andere zijn ingewijd in complotten of in nieuwe vaccin-ontwikkelingen. Ondertussen krijgen we voorgehouden hoe we in deze onzekere tijden spiritueel in het moment kunnen leven, positief, vol energie, mentaal en emotioneel fit (!). Het meest rake wat ik onder ogen kreeg, zijn de volgende woorden van collega Annette van Engelen: “Al die meningen over hoe het is, hoe het zou moeten zijn. Wat anderen zouden moeten doen, hadden moeten doen. En niemand die het echt weet.”
En wat we wel weten
En tegelijk ontdekken we wat we wel weten. Een paar voorbeelden. Door mijn werk spreek ik veel mensen. Ik ben onder de indruk van wat sommigen, net uit of nog in een situatie van burn-out, zeggen over deze tijd. “Het is net als toen ik uitviel op mijn werk, ineens vol op de rem en stop. Je kan alleen nog maar volgen, accepteren en er op de een of andere manier mee dealen.” Of: “Ik merk dat ik thuis werkend veel meer af krijg. Er is meer productiviteit, minder afleiding, meer rust.” Of: “Mijn nare gevoel dat ik de enige was die thuis zat omdat ik het niet meer aankon, is totaal verdwenen. Daar knap ik enorm van op.”
Kies je innerlijke houding
Deze zonnige aprilmaand is het een jaar geleden dat ik workshops mocht verzorgen op een prachtige dag met het thema Jij-bepaalt, een thema dat actueler is dan ooit. De indrukwekkende keynote-spreker die dag was Joseph Oubelkas, in 2005 ten onrechte veroordeeld tot 10 jaar cel in Marokko. Na de eerste fase van ongeloof, schrik en weerstand, wist hij uiteindelijk 4,5 jaar Marokkaanse gevangenis te overleven dankzij het stellen van een groter doel (gezond en menselijk blijven) en daarvan afgeleid kleinere doelstellingen. Zo werd dagelijks zijn tanden poetsen zijn eerste, in die situatie zeker niet eenvoudig uit te voeren actie.
Ieder zijn eigen leerproces
Het enige wat je kunt bepalen in een overmacht-situatie als deze, is je innerlijke houding. Ook ik wil gezond en menselijk blijven. Daaruit vloeit voort mijn keuze om mijn aandacht en activiteiten volledig te richten op mijn cirkel van invloed. Verder zorg ik voor gezonde voeding voor lichaam en geest. De gezonde voeding voor mijn lichaam bestaat uit gezond eten, fitness en bewegen in de buitenlucht. De gezonde voeding voor mijn geest bestaat uit stilte, reflectie en me verdiepen in filosofische levenskunst. Een levenskunst die kritisch staat tegenover een alom aanwezig maakbaarheidsgeloof en kritisch tegenover genieten als levensplicht in de consumptiemaatschappij. Een kunst die het leven beschouwt als leerproces. Wat dat betreft zit ieder mens momenteel in zijn/haar eigen leerproces.
Gelukkig leven
In de ‘Brief over het geluk’ schrijft Epicurus (341 – 270 voor Chr.): “Het gelukkige leven wordt niet tot stand gebracht door drinkgelagen en voortdurende feesten, noch door het genieten van jongens en vrouwen, of het eten van vissen en andere spijzen die de luxueuze tafel ons biedt, maar door nuchter denken, dat enerzijds de gronden onderzoekt van elk kiezen en vermijden, en dat anderzijds de ongefundeerde meningen uitbant op grond waarvan de grootste onrust zich van onze geest meester maakt.”
Epicurus, lang ten onrechte gelabeld als profeet van het zwelgen, was in werkelijkheid de filosoof van het verstandige genieten en kalme geluk. Een eerste slachtoffer van nepnieuws …?
Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (4)
Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (3)
Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (2)
Mentaal en emotioneel fit in onzekere tijden (1)
Hoi Margreet,
Ik heb net Man’s Search For Meaning gelezen. Oubelkas’s levenshouding klinkt voor mij vergelijkbaar. Kun je daar wat meer over zeggen?
Onderdeel van mentale fitheid is voor mij ook niet altijd in mijn hoofd zitten, maar in mijn lijf, mijn hart.
Dag Hedwig, Dank je wel voor je reactie. Ik heb dit boek van Victor E. Frankl nog niet gelezen. Kun je het aanbevelen? Ik weet niet of het vergelijkbaar is met de ervaring van Joseph Oubelkas. Wat bij Oubelkas zeker een rol heeft gespeeld, zijn de 400 brieven die zijn moeder in onvoorwaardelijke liefde aan hem schreef, toen hij gevangen zat. Dat is ook de titel van een van zijn boeken: ‘400 Brieven van mijn moeder’. Ik vind het bijzonder hoe sommigen in zware omstandigheden – ik denk ook aan iemand als Etty Hillesum – een innerlijke houding praktiseren die hen doet uitstijgen boven de ellende van de situatie waarin ze verkeren. Het vergt oefening om zo’n innerlijke houding te ontwikkelen. De huidige situatie met het COVID-19 virus is wat dat betreft een uitnodiging voor ieder van ons. Voor mij klopt het ook dat mentale fitheid niet in je hoofd zit, maar in je hart, in je lichaam. Het hoofd zit juist vaak vol met gedachten die je fitheid ondermijnen. Alle goeds en misschien tot een volgende keer, Margreet
Hoi Margreet,
Ik vind het een interessant boek. Frankl gaat ervan uit dat er geen generieke zin van het leven is maar dat je moet doen wat het leven van je vraagt. Dat vond ik wel bevrijdend om te lezen. Er is een uniek, persoonlijk waarom waar voor je leeft.
Warme groet,
Hedwig
Ha Hedwig, Je aanbeveling klinkt goed, dank daarvoor. Ga het boek lezen! Mooi wat je zegt over een uniek, persoonlijk waarom waarvoor je leeft. Ik heb Joseph Oubelkas tweemaal mogen beluisteren. Mijn indruk is dat hij in die Marokkaanse gevangenis zijn eigen pad herkende en aanvaardde, niet wetend hoe het verder zou gaan. Dat herken ik ook voor mezelf, uiteraard vanuit mijn situatie. Ieders pad dient zich vanzelf aan onder voor ieder mens verschillende omstandigheden, zonder kennis van of zekerheid over welke uitkomst dan ook. Dit zijn geen gladde, soepel verlopende processen. De fase van ‘Drama’ (absoluut niet in een negatieve betekenis) hoort er bij en mag er ook zijn. Misschien dat ik daar mijn volgende blog over ga schrijven. Warme groet, Margreet