Een beeld dat voor mij de huidige werkelijkheid weergeeft, is een storm waarin we wereldwijd terecht zijn gekomen terwijl we, op de golven van deze storm, in zeer verschillende bootjes zitten. Soms in elkaars buurt navigerend en soms op afstand, niet alleen fysiek, maar ook mentaal en emotioneel ver van elkaar verwijderd.

Verschillen scherper

Het is zo oud als de mensheid dat we in totaal verschillende vaartuigen door het leven navigeren. Als er niet veel onzekerheid is, vallen onderlinge verschillen minder op. Nu corona echter een rol speelt in ieders leven, worden de verschillende reacties scherper. Juist in onzekere tijden reageert ieder mens vanuit zijn/haar eigen, unieke innerlijke wereld.

Verandering

In de eerste weken na 16 maart leek er veel solidariteit en verbinding te zijn. Sommigen zagen zelfs al tekenen van een ‘nieuw tijdperk’. Iedereen was vriendelijk en voorkomend, op straat, in winkels, in de natuur. Er werd spontaan gegroet. Even leek het of we in hetzelfde schuitje zaten. Steeds duidelijker wordt echter hoe verschillend onze schuitjes zijn. Nog steeds is er vriendelijkheid, maar er lijkt toch iets veranderd. In een winkel ben ik luid toegesproken, omdat ik even onachtzaam was op de afstand van 1,5 meter. Ik erger me aan mensen die op een smal fietspad stug met zijn tweeën naast elkaar door peddelen. Het zwerfafval in de natuur neemt weer toe. De berg van verschillende en strijdende meningen in de (social) media blijft alsmaar groeien. Het leidt tot een onderlinge afstand die verder reikt dan 1,5 meter.

Verdeling

Nu wordt merkbaar dat – na solidariteit en verbinding – verdeling ook een effect is van het virus. Iemand die al maanden vast zit in Brazilië, vertelde me deze week dat door het beleid van de president van dat land hele gezinnen en families uit elkaar worden gedreven in aanhangers en critici van dat beleid. Misschien niet zo heftig als in Brazilië, ook in ons land is iets dergelijks aan de gang. In mijn eigen omgeving ben ik geconfronteerd met verschillende opvattingen die je rekkelijk of precies kunt noemen. Deze verschillen leiden tot afstand, pijnlijker en groter dan 1,5 meter.

Betrokkenheid en afstand

In mijn vakgebied coaching speelt altijd het thema van ‘betrokkenheid en afstand’. Wil zich een werkzame coachrelatie kunnen ontwikkelen, dan is het van belang dat een coach betrokkenheid voelt bij de coachee, maar ook afstand kan nemen van hem/haar. Zo’n innerlijke houding vergt – zeg ik uit eigen ervaring – oefening. Het is een houding die de ruimte biedt om de kwaliteit van de relatie te ervaren en te onderzoeken.

Als velen zo sterk verlangen naar afschaffing van de afstand, waar verlangen we dan precies naar? Is fysiek aanraken synoniem met echte nabijheid, met intimiteit? Dat denk ik niet. In fysiek aanraken in het sociale domein zitten veel automatismen, zoals dat typisch Nederlandse ritueel van driemaal zoenen bij verwelkoming en afscheid. Fysiek aanraken zonder echte betrokkenheid voelt leeg, is betekenisloos. Als er ook sprake is van mentale en emotionele nabijheid is dat totaal anders. En laat nu juist dit type nabijheid momenteel bemoeilijkt worden door de ervaringen die ik hierboven aangeef.

Nieuw perspectief

Contact op afstand vertraagt en maakt bewuster, ook van automatismen waarin we soms verzeild zijn geraakt. Mogelijk biedt afstand de ruimte om relaties opnieuw te definiëren, om jezelf ruimte te geven, om de ander te ontmoeten in bewuste aandacht, om te ervaren of en in welke mate je je betrokken voelt.

Hierna drie tips voor inspiratie en onderzoek.

Tip: Nabijheid in een wereld van afstand

Een inspiratiefilmpje over nabijheid in een wereld van afstand, over het herscheppen van relaties.

Tip: Innerlijke houding

In aflevering 5 van deze serie schreef ik dat het enige wat je kunt bepalen in een overmacht-situatie als deze, je innerlijke houding is. Waar ik op sommige dagen veel aan heb voor mijn innerlijke houding, is het platform 30NOW. Zij bieden elke ochtend om 10 uur een begeleide meditatie en elke avond om 20 uur een lezing met steeds een andere begeleider en een ander thema. Omgaan met een kritische geest en leven met je innerlijke criticus waren voor mij waardevolle thema’s. En elke dag is er een nieuwe keuze!

Tip: Gedachtenvirus

Gevoelens van afstand(elijkheid) kunnen OK zijn en ze kunnen je last geven. Dat laatste merk je aan een onprettig gevoel. Bijvoorbeeld verharding, boosheid, irritatie, verdriet, opstandigheid, de drift om anderen te willen overtuigen, enzovoort. Als je in zo’n cirkel terecht komt, is mijn tip om deze gevoelens niet weg te werken (of uit te leven), maar om eerst de onderliggende gedachten te onderzoeken. Praktische tips hoe je een gedachtenvirus kunt onderzoeken, vind je in aflevering 4 van deze serie.

Gratis Zoom-sessie

En nog steeds geldt mijn aanbod van een gratis Zoom sessie voor wie het in de corona-situatie even niet meer ziet zitten.