Alles kan werken en alles kan niet werken

Deze week volgde ik een discussie op een van mijn linkedin-groepen. Een collega-coach had de vraag gesteld welke methode geschikt zou zijn voor een cliënt met een bepaalde vraag. Een stroom aan suggesties en methoden kwam los en gedachten wat er wel of niet zou werken.

Nu ligt voor mij het programma van de Dag van de Coaching, Counseling en Communicatie op 11 juni in Centrum Djoj in Rotterdam (www.djoj.nl), waaraan ik een bijdrage mag leveren. Een mooi en gevarieerd aanbod aan coachmogelijkheden zal die dag gepresenteerd worden.

Vanuit mijn persoonlijke ervaring denk ik dat alles kan werken en niet kan werken. Op een gegeven moment ben ik geraakt door The Work of Byron Katie. Is die methode nu beter of effectiever dan andere? Ik weet het niet. Met veel andere methoden heb ik ook gewerkt en die hadden op mij minder of geen effect. Volgens mij gaat het zo met iedereen.

Wanneer is het mijn tijd, waar stel ik me voor open, waar ben ik aan toe, wat komt er binnen? En dit zijn geen keuzen die je maakt of beslissingen die je neemt. Het gebeurt wel of het gebeurt niet: ‘life is a happening’. Er zo naar kijken maakt me los en ontspannen in het doen van The Work. Ik hoef niemand ervan te overtuigen dat het een effectieve methode is. Of iets wel of niet werkt, daarover heb ik geen controle.

Hoe maak je de beweging van buiten naar binnen?

Soms zijn we zo druk met dingen buiten onszelf – voldoen aan verwachtingen van anderen, dingen voor elkaar krijgen, bezit verzamelen – dat we onszelf kwijt raken. Onrust, gejaagdheid en stress zijn daarvan het gevolg. Hoe keer je deze naar buiten gerichte beweging om naar binnen?

Een inspirerend ‘recept’ vind ik in een boek van Irvin D. Yalom, ‘Tegen de zon in kijken’. Yalom baseert zich op de filosoof Schopenhauer. Het enige wat telt, is wat je bént.

Rijkdom, bezit, aanzien noch reputatie maken je gelukkig. Materiële zaken zijn een illusie. Hoe meer we bezitten, des te meer we willen hebben. Of hoe banger we zijn om kwijt te raken wat we hebben. Als je in stress of angst leeft over bezit, heb jij geen bezittingen maar hebben de bezittingen jou.

Schopenhauer schrijft: “De helft van onze zorgen en angsten komt voort uit het feit dat we ons druk maken over wat anderen denken.” De drang een goede indruk te maken kan zo groot zijn dat je jezelf verlaat. Wat andere mensen denken is een hersenspinsel dat van het ene op het andere moment kan veranderen. Opvattingen hangen aan een zijden draad en maken ons tot slaaf van wat anderen denken of, van wat wij denken dat ze denken. Een stressvolle illusie om in te leven.

Het enige wat er werkelijk toe doet, is wat we zijn. Een zuiver geweten is volgens Schopenhauer van meer betekenis dan een goede reputatie. Het belangrijkste waar we naar zouden moeten streven is een gezonde geest in een gezond lichaam. Zo leven brengt je volgens hem een onuitputtelijk reservoir aan ideeën, onafhankelijkheid en een moreel hoogstaand leven. Gemoedsrust als bron van geluk ontleen je aan het besef dat het niet de dingen zijn die ons verontrusten, maar onze interpretatie van de dingen.

Wie zou je zijn zonder vergelijking?

“Wie zou je zijn zonder vergelijking?” Deze vraag werd mij deze week aangereikt. Een geweldige vraag die nieuwe openingen biedt.

Vergelijking met anderen leidt tot een innerlijke beweging van iets willen of iets afwijzen. Gedachten die bij deze beweging horen, zijn bijvoorbeeld: ‘Hij is succesvoller dan ik’, ‘Het is oneerlijk dat mij dat niet lukt (en hen wel)’, ‘Zij ziet er leuker uit dan ik’, ‘Ik zie er beter uit dan hij’ en zo gaat deze rij van gedachten eindeloos door. Het effect van dit type vergelijkingen is dat je jezelf, degene die je werkelijk bent, kwijt raakt.

Een andere bekende vorm van vergelijken is de vergelijking met een verleden of met een gewenste toekomst. ‘Het is nu beter/slechter dan toen’, ‘Over 2 jaar moet ik daar staan (en dat is beter dan waar ik nu ben)’ en zo gaat deze rij van gedachten ook eindeloos door. Het effect van dit type vergelijkingen is dat je niet volledig aanwezig bent in het nu.

Vergelijking leidt uiteindelijk altijd tot onvrede of teleurstelling. Als je ontevreden bent over jezelf of over een actuele situatie, kijk dan eens met wie of wat je je vergelijkt. En stel jezelf vervolgens de vraag:

wie zou ik zijn op dit moment zonder vergelijking met anderen of zonder vergelijking van het nu met het verleden of de toekomst?